Klub im. H. Modrzejewskiej - Narodowe Czytanie, "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej, 9.9.2023

 Narodowe Czytanie, 9 września 2023 r. Los Angeles

Projekt Konsulatu Rzeczpospolitej Polskiej w Los Angeles, pod patronatem honorowym Konsul Generalnej RP w Los Angeles, Marty Wolańskiej.

Współpraca: Polska Parafia Matki Bożej Jasnogórskiej – Sanktuarium Jana Pawla II; Polska Macierz Szkolna, Biblioteka Millennium; Klub Kultury im. Heleny Modrzejewskiej

Uczestnicy Narodowego Czytania, Mlodziez i Dorosli, 9 wrzesnia 2023 r.

W Sobotę 9 wrzesnia 2023 r. Konsulat RP we współpracy z czterema organizacjami polonijnymi przedstawił Narodowe Czytanie, ogólnoświatową impreze kulturalną mającą na celu popularyzację lektury i literatury polskiej. W tym roku tematem była powieść Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, wybrana ze względu na temat powstania styczniowego jaki, między innymi, poruszała. Rok 2023 - to 160 rocznica wybuchu tego powstania. 

Konsul Generalna Marta Wolanska

W Sali Parafialnej Kościoła Matki Boskiej Jasnogórskiej w Los Angeles zebrali sie uczniowie starszych klas, nauczyciele, rodzice i goście aby posłuchać czytania fragmentów powieści przygotowanych przez pięcioro dorosłych i pięcioro dzieci. Wśród dorosłych byli: Ksiądz Mirosław Frankowski, Konsul Generalny Marta Wolańska, Stanisław Jarecki z Biblioteki, Pani nauczyciel Mariola Bałazy oraz Katarzyna Śmiechowicz, koordynator wydarzenia i Wiceprezes Klubu Kultury im. Heleny Modrzejewskiej.  

Po przywitaniu obecnych przez Dyrektor Szkoły Henryke Łazarz, głos zabrał Ksiądz Mirek Frankowski, ciesząc sie z kolejnego przykładu współpracy wielu organizacji polonijnych, Konsulatu i Kościoła. Konsul Generalny Marta Wolańska wspomniała wspaniałe pierwsze Czytanie Narodowe, wielkie wydarzenie w Ogrodzie Saskim w Warszawie, w jakim miała przyjemność uczestniczyć. Pani Konsul mówiła też o znaczeniu lektury ksiażek dla rozwoju intelektualnego i emocjonalnego młodzieży oraz o odkrywaniu "klasyków" znanych ze szkoły na nowo przez dorosłych. Czytanie nie musi być po polsku, mozna tez i po angielsku, najważniejsze aby czytać dłuższe teksty nie tylko mini-blogi, czy wiadomości na mediach społecznościowych. 

Julian Saleba gra Dla Elizy Beethovena

Imprezę zaplanowała i koordynowała Katarzyna Śmiechowicz, Wiceprezes Klubu im. Modrzejewskiej, znana aktorka i mama dwóch studentów ze Szkoły Polskiej, Antoniego i Fabiana LeConte, którzy wzięli udział w gronie młodzieży. Ustalając format "czytania" Śmiechowicz postanowiła ograniczyć czas do około godziny, dodać interludia muzyczne, oraz zaprosić do lektury dorosłych i dzieci. Chodzi przecież o to, by do czytania ksiązek zachęcić młodzież, przyszłość Polonii. 

Katarzyna Smiechowicz

Choć temat Powstania Styczniowego był ważny, Śmiechowicz uznała, że najważniejsze było pokazanie dylematów moralnych i konfliktów różnych systemów wartości między kolejnymi generacjami szlachty, i tej bogatej, i tej zaściankowej, na Kresach Wschodnich. W poprzednim pokoleniu, Benedykt Korczyński, pracowity właściciel majątku, ożenił się z piękną, ale pretensjonalną panną, z której po latach zrobiła się zgorzkniała pani "narzekalska" z wiecznymi pretensjami, hipochondrią, i całkowitym brakiem zrozumienia dla jego ciężkiej pracy i poświęcenia dla rodziny. Jedyną pociechą były dla niego dzieci, radość życia. Głównymi bohaterami powieści byli Justyna Orzelska, zubożała kuzynka Państwa Korczyńskich, i jej ukochany Jan Bohatyrowicz, prosty i uczciwy ale biedny szlachcic z zaścianka. Rodzina usiłowała zmusić Justynę do zgody na małżeństwo z innym, bogatym "wielkim panem", ale zamiast ugiać się i ulec ich perswazji, ogłosiła publicznie zaręczyny z ukochanym. Śmiechowicz tak podsumowała tę sytuację: "To piękny przykład wierności zasadom i sily woli oraz niełatwego wyboru: zamiast życia w luksusach z niekochanym, obcym człowiekiem, decyzja na małżeństwo z miłości i wspólną pracę nad budowaniem rodziny i pięknej przyszłości." 

Jako Prezes Klubu im. Modrzejewskiej miałam za zadanie przybliżenie obecnym postaci pisarki i jej dzieła. Tekst mojego "wypracowania" jest poniżej. 

  

Kasper Yoder closes the program with Chopin's Revolutionary Etude

Między segmentami powieści, które prezentowali dorośli i młodzież, interludium muzyczne wykonał młody pianista - student z Polskiej Szkoły, Julian Saleba, grający Dla Elizy Beethovena. Pięcioro studentów czytało drugą część powieści: Anna-Sophia Kurpiewski, Antoni Leconte, Fabian Leconte,  Karolina Czerwczak, i Piotr Brózda. Na zakończenie wystąpił absolwent szkoły, student UCLA w wydziale fortepianu, znakomity pianista który wygrał już wiele konkursów, Kasper Yoder. Etiuda Rewolucyjna (op. 10, nr 12, w c-moll), Chopina wspaniale zabrzmiała pod jego palcami, zamykając Narodowe Czytanie akcentem muzycznej wirtuozerii i gamą intensywnej emocjonalności.

Specjalne podziekowania dla Pana Lukasza Sochur z zona, rodzicow dzieci ze szkoly polskiej za wspaniala prace jako ochotnicy przy obsludze audiowizualnej programu: piec mikrofonow dla "czytelnikow" plus podium, slajdy, ekran, itp. Bardzo skomplikowane! Serdeczne dzieki! 

Konsul Generalna Marta Wolanska, Katarzyna Śmiechowicz

Czytaja dorosli: Pan Jarecki, Konsul Wolanska, Ksiadz M. Frankowski

Katarzyna Śmiechowicz, Maja Trochimczyk

KIM BYŁA ELIZA ORZESZKOWA?

Słowo o pisarce i powieści Nad Niemnem 

Dr Maja Trochimczyk, Prezes Klubu im. Heleny Modrzejewskiej 

Kim była Orzeszkowa? Znana pod nazwiskiem pierwszego męża (Piotr Orzeszko – stąd Orzeszko-wa), jako dziecko nazywala sie Elżbieta Pawłowska, a była córką adwokata Benedykta. Urodziła sie 6 czerwca 1841 roku w majątku rodzinnym Milkowszczyzna, ale po śmierci ojca (zmarł gdy miala tylko trzy lata) mieszkała w Grodnie, mieście teraz w Białorusi. Kiedyś to było duże polskie miasto na Kresach wschodnich, niedaleko Białegostoku.

W domu nazywano ja z francuska Elise, Lisa, a do szkół pojechała do Warszawy na pensję, gdzie zaprzyjaźniła się z Marią Konopnicką, później równie słynną pisarką. Ojciec miał wielki księgozbiór, wiec było co czytać; od dziecka Eliza wykazywała talent literacki. Jednak miała zaledwie 17 lat, gdy matka wybrała jej kandydata na męża. Piotr Orzeszko był od niej starszy o 16 lat. Po ślubie w 1858 roku zamieszkała w jego majątku w Ludwinowie. Podczas powstania styczniowego w 1863 roku pomagali powstańcom, m. in. opiekowali się przez dwa tygodnie rannym przywódcą powstania Romualdem Trauguttem. Ta dobroć kosztowała ich wiele. Znalazł sie donosiciel, który powiadomił o tym władze rosyjskie, w rezultacie Piotr Orzeszko został aresztowany i zesłany na Sybir, gdzie zmarł, a majątek zabrał rząd rosyjski. Orzeszkowa wróciła do domu rodzinnego; zaczęła więcej czytać i pisać – nowele, artykuly, i powieści.  Po sprzedaży majątku w 1869 roku, do śmierci mieszkała w Grodnie i zarabiała na życie jako pisarka.

Talent artystyczny, uważną obserwację, i wrażliwość na melodię języka łączyła z pozytywną filozofią życia. Należała do grupy tzw. pozytywistów, którzy szukali sposobu na narodowe przetrwanie w dobie represji po upadku powstania. Wierzyła w ideały sprawiedliwości społecznej, emancypację kobiet – to znaczy ich wykształcenie, wychowanie w wartościach moralnych, narodowych i religijnych, oraz prawo do pracy zawodowej. Dziś kobiety mają te prawa, wtedy nie mogły nawet pójść na studia. Pamietajmy, że Maria Skłodowska musiała jechać do Paryża aby studiować chemię i fizykę. Na ziemiach polskich rządzonych przez Rosję studiować nie mogła.

Orzeszkowa wierzyła w wartości narodowe, związane ze społecznością szlachty zaściankowej i wieśniaków, orędowała za współpracą klas społecznych. Podziwiała tradycje szlachty zaściankowej – mieli tytuły i herby szlacheckie, ale mało pieniędzy, więc wszyscy pracowali w swoich małych mająteczkach. „Szlachcic na zagrodzie, równy wojewodzie!” Szlachcianki nosiły białe rękawiczki, aby odróżnić się od chłopek...  W dzieciństwie, Babcia też mnie ubierała w takie rękawiczki do kościola, podczas wakacji na wsi.

Bohaterowie Orzeszkowej żyli blisko natury, tworzyli bliskie, serdeczne więzy między ludźmi – w rodzinie, w zaścianku: razem pracowali, obchodzili święta, śpiewali, bawili się. Słowem idylla. Ten model życia, w którym każdy może mieszkać w domku z ogrodem, hodować żywność, i cieszyć się kontaktem z naturą, jest idealnym wzorem dla całej ludzkości. Na Ziemi jest wystarczająco dużo miejsca, aby go zrealizować. Podobno wszystkich ludzi na świecie można by pomieścić w domkach z ogródkami na obszarze równym Rosji. Gdyby ich stłoczyć w mieszkaniach, to dziewięć miliardów by się zmieściło w Australii, a jakby w wielkich wieżowcach jak na Manhattanie – to by wystarczyła całej ludzkości Nowa Zelandia.  Miejsca jest dość dla wszystkich. Tylko bogacze, miliarderzy, właściciele gigantycznych korporacji tego nie chcą – bo niezależni, dumni, samowystarczalni ludzie nigdy nie będą ich niewolnikami.

Orzeszkowej nie podobali się najbogatsi ze szlachty, wynarodowieni, snobistyczni, znudzeni, wyzyskujący wieśniaków – bo sami nie pracowali, byli „powyżej” prozy codzienności... Krytykowała snobizmy, sobiepaństwo i pasożytnictwo bogaczy, za granicą wykształconych Polaków, którzy odcinali się od swoich korzeni, od spraw narodowych. Propagowała kult pracy, jako lekarstwo na wszystko. Zależało jej też na asymilacji i akceptacji Żydów, którym poświęciła kilka powieści. W sumie napisała tych powieści i tomów opowiadań ponad czterdzieści. Pozwolę sobie zacytować trochę tytułów: Ostatnia miłość, Z życia realisty, Na prowincji, W klatce, Cnotliwi, Pan Graba, Marta, Pompalińscy, Meir Ezofowicz, Widma, Sylwek Cmentarnik, Dziurdziowie, Cham, Jędza, Melancholicy i Bańka mydlana.

 W 1904 roku Orzeszkowa była kandydatką do nagrody Nobla w dziedzinie literatury, konkurowała wtedy z Henrykiem Sienkiewiczem, który w ostateczności tę nagrode dostał za arcydzieło jakim jest Quo Vadis. Powieścią „Elise Orzeszko” zgłoszoną do nagrody było Nad Niemnem. Pisarka zmarła w 1910 roku (była prawie rówieśnicą Heleny Modrzejewskiej, 1840-1909) a została pochowana w Grodnie. Józef Kotarbiński na pogrzebie powiedział: „Ona była żywą mądrością i czującym sercem całej epoki...” Dziś na jej cześć stoi w Grodnie pomnik, a dwa pomniki Orzeszkowej są w Warszawie.

Powieść Nad Niemnem powstała na zamówienie; najpierw ukazała się w serializacji w Tygodniku Ilustrowanym w 1887 roku. W całości powieść została opublikowana w trzech tomach rok później. Nad Niemnem ukazuje życie szlachty – i najbogatszej, i zaściankowej – na Kresach wschodnich, w okolicach Grodna. Jest oparta na autentycznych obserwacjach autorki. Akcja dzieje się głównie w Korczynie – majątku Benedykta Korczyńskiego wzorowanym na majątku Miniewicze państwa Kamieńskich. Niedaleko jest zaścianek ubogiej szlachty Bohatyrowicze: to prawdziwa miejscowość, później była tam wieś Samostrzelniki... a czy po wojnie coś tam zostało, nie wiemy. Skarbkowo mojej ciotecznej babki Antoniny Glińskiej niedalego od Baranowicz, po jej deportacji z synami na Syberię było włączone do kołchozu, zaorane w całości, tylko jedna grusza została na miedzy... Opowiadała mi ze smutkiem o tym Ciocia Tonia a ta jej ostatnia grusza trafiła do mojego wiersza...

Tematem powieści Nad Niemnem miał być początkowo mezalians (taki miał być tytuł, Mezalians właśnie) panny z dobrego domu, choć zubożałej, ale wywodzącej się z wysokich sfer, Justyny Orzelskiej (kuzynka Państwa Korczyńskich) oraz jej ukochanego, prostego i uczciwego Jana Bohatyrowicza, biednego szlachcica z zaścianka. Autorka rozszerzyła po trochu liczbę postaci i tematów, portretując w powieści całe środowisko szlacheckie, różne warstwy społeczne, krajobrazy i przyrodę. Wiele miejsca poświęciła na opisy natury – można w tekście znaleźć dokładne wizerunki aż 140 różnych roślin! Wydarzenia w czasie akcji w 1886 roku są konfrontowane ze wspomnieniami z dawnych lat, z czasów powstania styczniowego. Decyzje, wartości, czy losy bohaterów „teraz” mają odbicie w zwierciadle przeszłości, gdy podobne sytuacje prowadziły do innych decyzji, innych konsekwencji.

Historyk i krytyk literatury Stanisław Brzozowski nazwał Orzeszkową „młodszą siostrą Mickiewicza” – bo powróciła do tematów i miejsc znanych z jego eposu Pan Tadeusz, umiejscowionego na Litwie w dworach i dworkach szlacheckich ... Popularność powieści Nad Niemnem spowodowała interwencję  rosyjskiej cenzury: zakazano druku jej czwartego wydania w 1890 roku. Nad Niemnem było popularne przez lata. Potem stało się kanwą dwóch filmów, zrealizowanych w 1939 roku i w 1987 roku, oraz serialu TV. Na jej podstawie powstały też dwie sztuki teatralne. Wspaniała panorama życia Nad Niemnem zawiera wiele przykładów autentycznego języka polskiego z okolic Grodna na Kresach, zwłaszcza w rodzinie Bohatyrowiczów, najbardziej pozytywnych bohaterow powieści. O języku Orzeszkowa pisała:

 „jedną z cech najoryginalniejszych i najciekawszych, które tych ludzi wyróżniają jest właśnie ich mowa, ich polszczyzna. Zrazu nawykłym do dzisiejszego literackiego i salonowego języka wydaje się ona tak szczególną, że niektórych wyrażeń zrozumieć prawie nie można [...] Jednak po wsłuchaniu się w nią długim i bacznym okazuje się ona po prostu starą polszczyzną i zupełnie czystą, tylko tak starą, że po wiele wyrazów chodzić trzeba do Reja [...] Robi wrażenie mowy poważnej, czystej i zupełnie rodzimym duchem przejętej, tym więcej, że i składni, szykowi wyrazów i zwrotom okresów nadają jakiś ton staroświecczyzny”.

Nie sa staroświeckie tylko ponadczasowe te wartości i ideały jakie promuje Orzeszkowa w książce przedstawiającej wizję życia godnego i sprawiedliwego, opartego na tradycjach rodzinnych i narodowych, zasadach moralnych, szacunku i miłości dla bliskich. Jest to życie blisko natury; spokojna egzystencja w domach z ogrodami, „obejściami” – w domach otoczonych żyznymi polami, gdzie każda rodzina może sobie wypracować wszystko, czego im potrzeba. Taki ideał wizjonersko promowała Orzeszkowa w XIX wieku; taki ideał jest aktualny i dla nas, i dla całego świata, na dziś i na jutro.

Maja Trochimczyk

Wystawa Artystow Klubu Modrzejewskiej: 50 Lat Sztuki, Vienna Woods, 23 wrzesnia 2023, g. 18.

50 lat sztuki: Artyści Klubu Modrzejewskiej to wystawa prac pięciu wybitnych malarzy i artystów polsko-amerykańskich (tutaj w porządku chronologicznym, poniżej według nazwisk): Stanisława Szukalskiego, Leonarda Konopelskiego, Zbigniewa Nyczaka, Sławka Wiśniewskiego i Janusza Maszkiewicza. Wystawę, która odbędzie się w Vienna Woods Gallery, 351 South La Brea Blvd, Los Angeles 90036, będzie można oglądać od 23 września do 22 października, a wernisaż odbędzie się w sobotę 23 września 2023 r. o godz. 18:00. Odpowiedź na zaproszenie można przesłać na adres prezes@modjeska.org  do dnia 20 września 2023 r.

LEONARD KONOPELSKI

Leonard Konopelski jest malarzem i grafikiem. Urodzony w Polsce w 1942 r., kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, którą ukończył z tytułem magistra w 1973 r. Oprócz malarstwa Konopelski zajmuje się projektowaniem plakatów filmowych i teatralnych, scenografii teatralnej i kostiumów. Przez ponad 25 lat był profesorem projektowania i malarstwa w Art Center College of Design w Pasadenie, a obecnie jest jego emerytowanym profesorem. Wcześniej wykładał w CalArt, CSU Long Beach, CSU Fullerton, USC Los Angeles, University of Kansas, Universidad Autonoma Metropolitana w Mexico City, Meksyk, University of Ulsan, Korea Południowa i UMCS Lublin, Polska.

Konopelski jest członkiem Grupy Polsko-Amerykańskich Artystów Krakart w Kalifornii i często wystawia swoje prace wspólnie z tą grupą. Jest także kolekcjonerem dzieł sztuki, a niektore plakaty z jego kolekcji Polskich Plakatów Teatralnych i Filmowych, które podarował Art Center, zostały niedawno wystawione w Pasadenie.

Andrzej Kołodziej, Maja Trochimczyk, Leonard Konopelski na Wystawie 

Fotografii Antoniny Konopelskiej, Vienna Woods, 2018

Konopelski jest autorem plakatu naszej wystawy oraz uzywanego od lat 90. logo Klubu Kultury im. Heleny Modrzejewskiej. Wizerunek polskiego orła symbolizującego naród, umieszczony na szczycie klasycznej greckiej kolumny w stylu jońskim, symbolizującej działalność kulturalną, jest doskonałym wyrazem misji Klubu, poświęconej promocji kultury polskiej. Ponadto Konopelski był gospodarzem wielu spotkań Klubu, przeprowadzając wywiady z artystami, czy prezentując filmy o artystach i sztuce.

JANUSZ MASZKIEWICZ

Założyciel Vienna Woods Gallery, malarz Janusz Maszkiewicz jest biegłym rzemieślnikiem, rzeźbiarzem i wybitnym artystą w dziedzinie inkrustacji fornirowych (ViennaWoodsLa.com). Studiował konserwację dzieł sztuki i chemię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jednocześnie uczęszczał na zajęcia z rysunku i malarstwa. Pod koniec lat 70. działał w środowisku artystycznym Torunia. W latach 80. mieszkał w Londynie. W 1989 wyemigrował do Nowego Jorku, gdzie był reprezentowany przez Stendahl Gallery na Broadwayu w Soho.

Maszkiewicz, Bez tytułu, olej na płótnie, 150 cm X 150 cm

W 1993 roku przeniósł się na zachód, do Santa Monica w Kalifornii. Tam otworzył własną firmę, która zajmowała się konstrukcją i projektowaniem mebli, a także restauracją dzieł sztuki. Ostatecznie osiadł w Los Angeles pod adresem 351 South La Brea, gdzie otworzył własną galerię. „Jego wielkoformatowe kompozycje są świadectwem wielkiej kultury, wrażliwości artystycznej i niezwykle wzniosłej, wartościowej syntezy” – stwierdzil prof. zw. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz. Maszkiewicz jest członkiem Krakart Group w Los Angeles i często z tą grupą wystawia w Kalifornii, Nowym Jorku i Polsce.

Janusz Maszkiewicz – Nokturn, olej na płótnie, 60' X 60'

ZBIGNIEW NYCZAK

Zbigniew Nyczak jest absolwentem Wydziału Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Studiował w latach 1976 - 1981. Od ponad czterdziestu lat mieszka i tworzy w Los Angeles. Jego prace malarskie zdobyły uznanie w wielu kręgach świata artystycznego, ciesząc się także zainteresowaniem sponsorów sztuki i kolekcjonerów zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i za granicą.

Jego dzieła prezentowano w renomowanych instytucjach artystycznych, włączając w to galerie, muzea oraz wystawy. Warto wymienić chociażby Carnegie Art Museum w Oxnard, Autry Western Heritage Museum w Los Angeles, Old West Museum w Cheyenne oraz Smithsonian National Portrait Gallery of American Art and Portraiture w Waszyngtonie, gdzie jego portret Williama Schomakera stał się częścią stałej ekspozycji. Przed trzema laty obraz ten został wydrukowany jako 30-stopowy banner i umieszczony na fasadzie budynku, stanowiąc wyjątkową reklamę tego renomowanego muzeum.

Prace Nyczaka można podziwiać w wielu miastach, włączając w to Nowy Jork, San Francisco, San Antonio, Palm Springs, Lexington, New Orleans, Las Vegas, Pasadena oraz w galerii Simic na słynnej Rodeo Drive w Beverly Hills. Ponadto, jego dzieła znalazły się również w międzynarodowych lokalizacjach, takich jak Warszawa, Dubaj, Wiedeń, Paryż i Nairobi.Jako przedstawiciel Stanów Zjednoczonych, został zaproszony przez arabskiego szejka do Dubaju, gdzie zaprezentował swoją serię obrazów przedstawiających tematykę koni wyścigowych, skoncentrowaną na światowych wyścigach najlepszych koni. W sąsiednim Emiracie Sharjah poprowadził także zajęcia z malarstwa na miejscowym uniwersytecie dla syna i córki panującego szejka.

Nyczak został również zaproszony do Polski przez producentów filmu „Ogniem i Mieczem”, aby stworzyć dokumentację w formie olejnych obrazów, które posłużyły jako elementy promocji filmu. Te prace były prezentowane na wystawach i w programach telewizyjnych, a wszystkie 20 obrazów zostało sprzedanych na aukcji internetowej prowadzonej przez tydzień w programach porannych stacji telewizyjnej „Polsat”.

Artysta stworzył również olejny portret rezydencji Hugh Hefnera, „Playboy Mansion West”, który został wykorzystany w skutecznej promocji artysty podczas ważnej gali, a następnie trafił do kolekcji gospodarza i promotora. W Laguna Beach otworzył własną galerię sztuki, gdzie jako prezydent artystycznej grupy artystów „Contempo Art Association” wspierał także innych twórców. Dzięki swojej intensywnej działalności artystycznej zdobył rozpoznawalność i zainteresowanie wielu sponsorów, w tym tak prominentnych postaci jak Aaron Spelling, Hugh Hefner, Dick Kelly (ojczym prezydenta Clintona) oraz Fundacja Shoemaker. 

Zbigniew Nyczak, Glamour and Grace

Tematyka jego prac jest niezwykle zróżnicowana, a jego motto brzmi: „Nie ważne, co malujemy, ale jak to robimy”. Zbigniew Nyczak jest również członkiem prestiżowych organizacji artystycznych, takich jak "Oil Painters of America", "American Plains Artists" i "California Art Club".

SŁAWEK WISNIEWSKI

Urodzony w 1959 roku w Polsce Wiśniewski jest amerykańskim artystą mieszkającym w południowej Kalifornii, w okolicach Los Angeles. Studiował medycynę w Polsce (dyplom lekarza), jednak zawsze zajmował się sztuką twórczą, głównie malarstwem olejnym na płótnie. Jego pierwsze wystawy sięgają lat 80-tych (Galeria Honorata w Łodzi). Jest członkiem Związku Artystów Plastyków w Polsce.

 

Hiperinsomnia Sławka Wiśniewskiego, olej na płótnie, 48’ X 36’

Wiśniewski z sukcesem wystawiał swoje prace w Muzeum Sztuki Hrabstwa Los Angeles i przez pięć lat był związany z galerią ARSG; obecnie jest reprezentowany przez Saatchi Art Gallery, saatchiart.com. Przez kilka lat współpracował z grupą artystów NOHO o nazwie EVA.

Just once Sławka Wiśniewskiego, olej na płótnie, 48’ X 36’

Jego obrazy w stylu surrealistycznym obejmują martwą naturę trompe l'oeil. Obecnie pracuje nad serią obrazów ukazujących Los Angeles, wykorzystując w swoich interpretacjach miasta kolor ze względu na jego emocjonalny wpływ. W nowych pracach wykorzystuje także bazgroły, jako formę automatyczną, intuicyjne i emocjonalne, pozajęzykowe znaki wizualne, mające na celu odniesienie się do pejzażu lub semiotycznego wyrazu myśli. Istnieje również kilka wierszy wybranych od Rilkego. Niektóre prace wykonane są w oryginalnym kolorze Yves Klein Blue/IKB/. 

Niebieskie skrzypce - media mieszane IKB, skrzypce drewniane, ołówek, 24 cale x 36 cali

 

Szukalski i Ossetyński, Z archiwum Valerie Dudarew-Ossetyńskiej-Hunken.

STANISŁAW SZUKALSKI (1893-1987)

Szukalski był rzeźbiarzem, którego wykształcenie odbywało się na przemian w Polsce i USA. W Polsce założył słowiańską grupę artystyczną Szczep Rogatego Serca, a w Ameryce był częścią renesansu chicagowskiego. W dynamicznych i symbolicznych dziełach Szukalskiego łączą się wpływy kultur starożytnych (egipskiej, słowiańskiej, czy azteckiej) oraz moderni-stycznych technik kubizmu czy ekspresjonizmu. Znany jako „największy żyjący artysta polski” lat dwudziestych XX wieku, stracił wszystkie swoje rzeźby i projekty, zniszczony przez Niemców podczas bombardowania Warszawy na początku 1939 roku. Podczas kolejnego bombardowania Katowic został zasypany gruzami, ale przeżył i kilka miesięcy później pozwolono mu opuścić Polskę wraz ze swoją urodzoną w Ameryce żoną, Joan. Po wojnie osiadł w Kalifornii i kontynuował projektowanie rzeźb i pomników. Niestety, udało mu się wykonać jedynie małe modele, portrety, obrazy i medale, ale nie powstały żadne rzeźby na dużą skalę. Jednocześnie pracował nad opracowaniem wszechstronnej, oryginalnej i dziwacznej antropologicznej teorii „wszystkiego” – ras, języków, mitologii itp., którą nazwał „nauką o zermatyzmie”.

Po wojnie osiadł w Kalifornii i kontynuował projektowanie rzeźb i pomników. Niestety, udało mu się wykonać jedynie małe modele, portrety, obrazy i medale, nie powstały żadne rzeźby na dużą skalę. Jednocześnie pracował nad opracowaniem wszechstronnej, oryginalnej i dziwacznej antropologicznej teorii „wszystkiego” – ras, języków, mitologii itp., którą nazwał „nauką o zermatyzmie”.

Ossetyński, Mira Zimińska-Sygietyńska (z Mazowsza) i Szukalski. Archiwum Valerie Hunken.

W okresie kalifornijskim projektował pomniki: 1) Kopernika, 2) polskich oficerów, jeńców wojennych zamordowanych w Katyniu przez sowieckie NKWD, 3) francuskich partyzantów II wojny światowej i 4) Heleny Modrzejewskiej. Kopie dwóch szkiców Pomnika Modrzejewskiej można oglądać dzięki Glenowi Brayowi z Archiwum Szukalskiego w Chatsworth.

Budowa pomnika Modrzejewskiej była jednym z  ważniejszych projektów Leonidasa Dudarew-Osetyńskiego (1910-1989), założyciela i pierwszego prezesa Klubu, który pełnił funkcję sekretarza wykonawczego Komitetu Pamięci Heleny Modrzejewskiej, współpracując z Polą Negri i innymi działaczami polonijnymi. Szukalski był związany z Klubem Modrzejewskiej w jego pierwszej dekadzie, 1971-1978; kiedy pełnił funkcję członka zarządu jako jeden z pięciu doradców artystycznych: wraz z kompozytorem Romanem Maciejewskim; Stefanem Wentą, tancerzem i choreografem; Stefanie Powers, aktorką; oraz Yolantą Wojkiełło-Martusewicz, artystką gobelinów.

Pomnik Modrzejewskiej autorstwa Szukalskiego, reprodukcja z 1955 r. w programie Modjeska Players, grupy teatralnej Dudarew-Ossetyńskiego i Lidii Próchnickiej. 

Pokazane są dwa projekty pomnika Modrzejewskiej. W niedatowanym liście do Ossetyńskiego, przecho-wywanym w archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce, z napisem na odwrocie „Komitet Pamięci Heleny Modrzejewskiej”, Szukalski pisał o zamiarze ukazania aktorki w swojej rzeźbie jako tancerki trzymającej serce, koronę, i księżyc w dłoniach. Pozo-wana asymetrycznie niczym tancerka flamenco z kastanietami, Modrze-jewska Szukalskiego górowała nad sięgającym jej do kolan modelem Bazyliki Mariackiej w Krakowie, rodzinnym mieście Modrzejewskiej. Szukalski określił tę budowlę zarówno jako „najbardziej charakterystyczny zabytek Krakowa”, jak i „najpiękniej-szą świątynię”. Zamiarem rzeźbiarza było, aby w tym projekcie Modrze-jewska stała się „odbiciem swego narodowego pochodzenia”, tak aby „swoim dumnym sercem promieniowała na publiczność obcych narodów”.