.jpg)
Klub Kultury im. Heleny Modrzejewskiej w Los Angeles wręczy Nagrodę im. Modrzejewskiej za rok 2023 legendarnemu polskiemu aktorowi Januszowi Gajosowi w poniedziałek 16 września 2024 r., podczas otwarcia Festiwalu Filmów Gajosa, z okazji jego urodzin w Kinie Kultura w Warszawie (Krakowskie Przedmieście 21/23, 00-071 Warszawa, Polska). Wydarzenie zorganizowane przez Stowarzyszenie Filmowców Polskich obejmuje projekcje filmów w dniach 16 do 19 września. Uroczyste otwarcie festiwalu rozpocznie się punktualnie o godzinie 18.30. W programie – różnorodne prezentacje przed projekcją filmu, dla uhonorowania jednego z najbardziej znanych i lubianych polskich aktorów.
Zarząd Klubu Modrzejewskiej podjął decyzję o uhonorowaniu Pana Gajosa nagrodą za całokształt twórczości we wrześniu 2023 roku. Ponieważ nasz laureat nie mógł przyjechać do Kalifornii, za najodpowiedniejszą okazję do tej prezentacji uznano Festiwal Gajosa w Warszawie. Prezes Klubu, dr Maja Trochimczyk, przywiezie nagrodę i certyfikat z Kalifornii wraz z dyplomami uznania od senatora stanu Kalifornia Anthony'ego J. Portantino, a także zarządców hrabstw Los Angeles i Orange, gdzie działa Klub (L.A.) i znajduje się zabytkowy dom Modrzejewskiej, Arden.
Urodzony w 1939 roku pan Janusz Gajos wystąpił w wielu rolach telewizyjnych i filmowych i cieszy się ogromnym szacunkiem w środowisku artystycznym nie tylko ze względu na swój talent, ale także uczciwość artystyczną i osobistą. (Więcej informacji o laureacie poniżej). Nagrody im. Modrzejewskiej, ustanowione w 2010 roku, honorują całokształt twórczości polskich aktorów i przyznawane są corocznie jednemu lub dwóm aktorom, reprezentującym Polskę oraz środowiska emigracyjne.
Nagrody te upamiętniają życie Heleny Modrzejewskiej, znanej w USA jako Modjeska (1840-1909), która była fenomenalnie utalentowaną aktorką i w swojej karierze dała około 4000 przedstawień, skupiając się przede wszystkim na sztukach Szekspira. Modrzejewska podróżowała po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, używając wagonu jako swojego domu; w ten sposób mogła pojawić się na scenach w 225 miastach w całej Ameryce Północnej. Była nie tylko aktorką, ale także reżyserem, projektantką i kostiumografką, producentką i publicystką własnego zespołu. Jako zagorzała polska patriotka otrzymała zakaz powrotu do domu w okupowanej przez Rosję Polsce i pozostaje symbolem zarówno wygnania imigrantów, jak i ich sukcesu.
Nagroda im. Heleny Modrzejewskiej honoruje całokształt dorobku laureatów, wybitnych polskich aktorów sceny i ekranu. W przeszłości laureatami byli tak słynni aktorzy jak Jan Nowicki, Anna Dymna i Jan Englert mieszkający w Polsce, a obok nich Jadwiga Barańska, Barbara Krafftówna i Marek Probosz mieszkający w Kalifornii. W 2022 roku dyrektor Teatru Narodowego Jan Englert udał się do Kalifornii, aby osobiście odebrać Nagrodę im. Modrzejewskiej. Kiedy wyróżnieni goście odwiedzają Los Angeles, często zostawiają niezapomniane wrażenia artystyczne ze swoich występów. W Beverly Hills i San Diego, Jan Englert wraz z żoną Beatą Ścibakówną po mistrzowsku zaprezentowali „Kwiaty Polskie” Juliana Tuwima z przerywnikami muzyki Chopina w wykonaniu na żywo prof. Wojciecha Kocyana.
Do tej pory, dwoje laureatów otrzymało Nagrody im. Modrzejewskiej w Polsce – Anna Dymna odebrała nagrodę w czerwcu 2011 roku w Krakowie, podczas specjalnego wydarzenia z udziałem Benjamina Ousleya Nasemana, urzędnika ds. spraw publicznych Konsulatu Amerykańskiego oraz kilku profesorów z Polsko-Amerykańskiego Towarzystwa Historycznego. Nagrodę wręczałam sama, jako ówczesny Prezes Klubu. We wrześniu 2023 roku, po prezentacji i wywiadzie na platformie Zoom w czasie pandemii, Andrzej Seweryn odebrał z rąk Wiceprezes Klubu Katarzyny Śmiechowicz Nagrodę im. Modrzejewskiej za rok 2020 na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Prezentacja Nagrody im. Heleny Modrzejewskiej dla Janusza Gajosa to już trzecia taka uroczystość naszego Klubu odbywająca się w Polsce. Z niecierpliwością czekamy na uhonorowanie Pana Gajosa – legendarnego aktora i wielkiego człowieka.
_(cropped).jpg)
JANUSZ GAJOS
Janusz Gajos, urodzony 23 września 1939 roku w Dąbrowie Górniczej, to jeden z najwybitniejszych i najpopularniejszych polskich aktorów. Ukończył Akademię Teatralną i Filmową w Łodzi w 1965 roku i zadebiutował w filmie Marii Kaniewskiej Panienka z okienka (1964). Główna rola dowódcy czołgu podczas II wojny światowej w niezwykle popularnym serialu Czterej pancerni i pies (1966) była zarówno niesamowitym sukcesem, jak i przekleństwem. Entuzjastyczna publiczność utożsamiała aktora z bohaterskim żołnierzem walczącym u boku „przyjaznej” Armii Radzieckiej, a jego kariera utknęła w ślepym zaułku.
Po „wcieleniu się” w jedną rolę, Gajos skupił się na teatrze i od 1970 roku grał w kilku warszawskich teatrach: Komedia, Polski, Kwadrat, Dramatyczy i Powszechny. Zagrał także wiele pamiętnych ról dla Polskiego Teatru Telewizji, transmitowanego na terenie całego kraju. Wreszcie w latach 2003-2021 był członkiem obsady Teatru Narodowego w Warszawie. W 1977 jego rola w filmie Sylwestra Szyszki Milioner została doceniona nagrodą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku. Następnie pojawił się, m. in., w Człowieku z żelaza Andrzeja Wajdy. Losy się odwróciły wraz z rolą w Teatrze Telewizji w Opowieściach Hollywood Christophera Hamptona w reżyserii Kazimierza Kutza (1987). W kolejnych dziesięcioleciach elastyczność jego talentu została doceniona na scenie i ekranie. Wystąpił w Wujaszku Wani Czechowa (1989), Weselu Wyspiańskiego (1995) i adaptacji scenicznej Zbrodni i kary Dostojewskiego (2000). W latach 1994-2015 występował w Mszy za Miasto Arras w.g. Andrzeja Szczypiorskiego w Teatrze Powszechnym; na koniec wyreżyserował jej telewizyjną adaptację.
Godne uwagi role filmowe tego genialnie wszechstronnego aktora to: Dekalog 4 i Trzy kolory: biały Kieślowskiego, rola cenzora w Ucieczce z Kina Wolność Wojciecha Marczewskiego, alkoholika w Żółtym szaliku Janusza Morgensterna (2000), Cześnika w interpretacji klasycznej Zemsty Aleksandra Fredry w reżyserii Andrzeja Wajdy (2002) oraz przeróżni przestępcy i złodzieje w filmach komercyjnych, takich jak Fuks czy Ostatnia misja (1999). Współpracował ze znakomitymi reżyserami: Janem Jakubem Kolskim (Jasminum), Jerzym Antczakiem (Chopin: Pragnienie miłości), Małgorzatą Szumowską (Body), Filipem Bajonem (Kamerdyner) i Wojtkiem Smarzowskim (Kler). Nie stronił od ról komediowych, występując jako ironiczny woźny Turecki w telewizyjnym Kabarecie Olgi Lipińskiej oraz w Kabarecie Pod Egidą.
Dlon Gajosa w Aleji Gwiazd w Międzyzdrojach. Wikimedia Commons. Fot. Geonidiusz, 2012. Gwiazda Janusza Gajosa, Łódź Walk of Fame. Wikimedia Commons. Fot HuBar, 2006.
Od 2003 roku głównym obszarem zainteresowania Gajosa były role teatralne. Jako gwiazda Teatru Narodowego występował w sztukach Antoniego Czechowa, Artura Millera, Sławomira Mrożka i Jerzego Pilcha w reżyserii Kazimierza Kutza, Piotra Cieplaka, Jana Englerta i innych. Nadal występował w Polskim Teatrze Telewizji (Hamlet Szekspira, sztuki Janusza Głowackiego i Wojciecha Tomczyka). Jako reżyser teatralny zadebiutował w Ożenku Gogola (2022). Wielokrotne nagrody dla Janusza Gajosa uhonorowały mnogość jego znakomitych ról od 1977 roku, żeby wymienić tylko: Złoty Ekran za rolę w Polskim Teatrze Telewizji (1986), Złota Kaczka za Przesłuchanie (1989), „Feliks” za rolę w Zbrodni i karze wg. Dostojewskiego (2000), Nagroda Orła (2001), Nagroda Główna na Festiwalu Teatralnym w Sopocie za Bigda idzie, Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej (2005), Nagroda dla najlepszego aktora na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (2015, za rolę w filmie Body) i nagroda „Gustaw” od Związku Artystów Scen Polskich (ZASP). W 2015 roku, Janusz Gajos otrzymał Diamentowe Lwy, nagrodę publiczności dla najlepszego aktora ostatnich 40 lat na Festiwalu Filmowym w Gdyni. Nieustanny ulubieniec publiczności, zdobył tytuł najpopularniejszego polskiego aktora także w 2002 roku (Rzeczpospolita) i 2018 roku (magazyn Film). Otrzymał Kryształowy Granat dla najlepszego aktora komediowego, Kryształowego Dzika za najlepszą współpracę z reżyserem (2012) oraz liczne Grand Prix na festiwalach teatralnych. W 2002 roku Gajos został odznaczony przez polski rząd Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta z Gwiazdą oraz Nagrodą Ministra Kultury za Całokształt Twórczości Teatralnej.
KLUB KULTURY IM. HELENY MODRZEJEWSKIEJ
Założony w 1971 roku przez aktora-reżysera-dziennikarza Leonidasa Dudarewa-Ossetyńskiego i innych polskich emigrantów, Klub Kultury im. Heleny Modrzejewskiej jest organizacją charytatywną, kulturalną i apolityczną, zajmującą się promocją polskiej kultury, a także polskiej sztuki i nauki w Kalifornii. Klub nosi imię legendarnej aktorki Heleny Modrzejewskiej, znanej w USA jako Modjeska (1840-1909). W 1876 roku wyemigrowała do Kalifornii, gdzie stała się jedną z najsłynniejszych aktorek szekspirowskich swoich czasów. Była nie tylko aktorką, ale także reżyserką i producentką. Jej fenomenalna i trwała popularność uczyniła ją ukochanym wzorem sukcesu imigrantów. Jako organizacja non-profit o statusie 501(c)(3) pożytku publicznego, w ciągu ostatnich pięciu dekad swojego istnienia Klub wniósł znaczący wkład we wzbogacanie kultury południowej Kalifornii. Klub zaprasza wybitnych gości z Polski i organizuje spotkania z artystami, aktorami, reżyserami, naukowcami, dziennikarzami, muzykami i urzędnikami państwowymi. Wśród setek wydarzeń kulturalnych, odbyły się publiczne spotkania i wywiady ze znanymi przedstawicielami polskiej sztuki i nauki (m.in. noblistą, poetą Czesławem Miłoszem i zdobywcą Oscara, reżyserem Andrzejem Wajdą); wykłady wybitnych uczonych, polityków i sportowców (m.in. prof. Leszka Balcerowicza i medalistki olimpijskiej Ireny Szewińskiej); pokazy i premiery filmowe; koncerty muzyki klasycznej i jazzowej; oraz prezentacje sztuk teatralnych i przedstawień kabaretowych.
W wydarzeniach organizowanych przez Klub wzięło udział tysiące mieszkańców południowej Kalifornii. Klub często współpracuje z Konsulatem Generalnym RP, który sfinansował wiele jego programów i wydarzeń. Współpraca obejmuje tak znane instytucje kulturalne Los Angeles, jak Centrum Muzyki Polskiej w Uniwersytecie Południowej Kalifornii. UCLA, Art Center College of Design, Autry Museum, Jacaranda-Music on the Edge, L.A. Master Chorale, Bowers Museum oraz organizacje polonijne w San Diego, San Francisco i Riverside. Członkami Klubu są profesorowie uczelni, menedżerowie, artyści, muzycy, lekarze, prawnicy i właściciele firm, którzy osobiście uczestniczą w organizacji wydarzeń i przedstawień teatralnych. Fundusze pochodzą ze składek, darowizn i grantów m.in. Polskiej Fundacji Narodowej, Stowarzyszenia Wspólnota Polska i stanu Kalifornia.
Nagrody i rocznice
Za działalność na rzecz krzewienia kultury polskiej Klub oraz jego prezesi i działacze-wolontariusze otrzymali od Polski liczne odznaczenia państwowe, w tym medale Ministra Kultury „za zasługi dla kultury polskiej” dla Klubu i dla ponad 20 byłych prezesów i członków zarządu. Wyróżnienia obejmują Nagrodę Specjalną Związku Artystów Scen Polskich 2009 dla Klubu oraz Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP dla jego założyciela, aktora, reżysera i pisarza Leonidasa Dudarew-Ossetyńskiego (1910-1989) przyznany pośmiertnie w 2013 r. Klub został także uhonorowany przez władze stanu, miast i hrabstw Kalifornii z okazji 40. i 50. rocznicy istnienia. W 2021 roku 50-lecie organizacji uczczono 380-stronicowym Albumem 50-lecia Klubu Kultury im. Heleny Modrzejewskiej z tekstami 20 autorów, pod redakcją dr Mai Trochimczyk, Elżbiety Kańskiej i dr Elżbiety Trybuś. Książka ta, dzięki grantowi Konsulatu Generalnego RP, jest dostępna bezpłatnie na stronach modrzejewska.org i moonrisepress.com.
W grudniu 2023 roku nakładem Moonrise Press ukazała się publikacja Celebrating Modjeska in California: History of Helena Modjeska Art & Culture Club autorstwa Mai Trochimczyk, Prezes Klubu w latach 2010-12 i od 2018. To 428-stronicowe studium polonijnej organizacji ukazuje zainteresowania, działania, sukcesy i wyzwania kolejnych fal polskiej emigracji do Ameryki. Cały dochód netto przekazywany jest na rzecz Klubu im. Heleny Modrzejewskiej. Projekt został sfinansowany przez Kancelarię Premiera RP w ramach Konkursu „Polonia i Polacy za granicą 2023”.
Nagrody im. Heleny Modrzejewskiej
W 2010 roku dla upamiętnienia swojej patronki, słynnej polskiej aktorki Heleny Modrzejewskiej/ Modjeska oraz uhonorowania osiągnięć wybitnych polskich aktorów, Klub ustanowił Doroczną Nagrodę im. Modrzejewskiej w uznaniu trwałego wkładu aktorów w polską kulturę. Funkcjonująca jako nagroda za całokształt twórczości, pierwsza Nagroda im. Modrzejewskiej została wręczona w październiku 2010 roku wybitnemu aktorowi Janowi Nowickiemu. Druga Nagroda w 2011 roku została podzielona pomiędzy Annę Dymną i Mariana Dziędziela. W 2012 roku Nagrodę otrzymała aktorka Barbara Krafftówna (od 1983 mieszkająca w Kalifornii), a w 2013 Klub docenił osiągnięcia reżysera Ryszarda Bugajskiego. Po przerwie w latach 2014-2017, Nagrodą im. Modrzejewskiej za rok 2018 uhonorowano charyzmatyczną aktorkę Jadwigę Barańską, Członka Honorowego Klubu. W 2019 roku Nagrodę otrzymał Teatr Polski w Toronto, reprezentowany przez dwie aktorki: Agatę Pilitowską i Marię Nowotarską.
Nagrodę roku 2020 wręczono Andrzejowi Sewerynowi podczas ceremonii oraz wywiadu na Zoomie w czasie pandemii. Następnie, we wrześniu 2023 roku, Wiceprezes Klubu Katarzyna Śmiechowicz osobiście przekazała Sewerynowi nagrodę na Festiwalu Filmowym w Gdyni. Laureatami Nagrody w 2021 roku zostali mieszkająca w Kalifornii Beata Poźniak i legendarny aktor-reżyser Jan Englert. Nagrody zostały wręczone podczas Balu z okazji 50-lecia Klubu w Pasadenie w 2021 roku, gdzie Englert był obecny tylko wirtualnie, na ekranie. Natomiast we wrześniu 2022 roku przyjechał do Kalifornii wraz z żoną Beatą Ścibakowną, aby osobiście odebrać swoją Nagrodę. W tym czasie wystąpili w rewelacyjnej interpretacji „Kwiatów Polskich” Juliana Tuwima w Beverly Hills i Vista. W 2022 roku Nagrodami im. Modrzejewskiej uhonorowani zostali mieszkający w Kalifornii polscy aktorzy Katarzyna Śmiechowicz i Marek Probosz.
Złote Nagrody
W dniu 9 marca 2024 roku w Beverly Hills Klub im. Modrzejewskiej wręczył swoje najnowsze Złote Nagrody za całokształt twórczości na polu filmowym dwóm wybitnym reżyserom, producentom, scenarzystom, ikonom polskiego kina, Jerzemu Antczakowi i Jackowi Bromskiemu. Złote Nagrody, podobnie jak Nagrody im. Modrzejewskiej, honorują całokształt dorobku, tyle że reżyserów i twórców filmowych, a nie aktorów. Odbiorcami mogą być utalentowani reżyserzy filmowi i teatralni, czy twórcy filmowi z wielu branż – scenarzyści, operatorzy czy kompozytorzy. Złota Nagroda składa się z pamiątkowej statuetki, dyplomu oraz symbolicznej sztabki złota.
Członkowie Honorowi
Innym sposobem uhonorowania wybitnych osób jest nadanie im członkostwa honorowego za zasługi świadczone na rzecz organizacji. Dotychczas 42 członkostwa honorowe otrzymali działacze Klubu, byli prezesi i członkowie zarządu (21 osób, ale obecni laureaci są w większości wpisani do kategorii „wybitnych”/”distinguished”), byli konsulowie RP z małżonkami (11 osób) oraz tak wybitni artyści jak: reżyser Jerzy Antczak i aktorka Jadwiga Barańska, aktorka Elżbieta Jodłowska i jej mąż Tomasz Heller; aktorka Zofia Dobrzańska; artysta Leonard Konopelski z żoną, członkinią zarządu Klubu, Klarą Konopelską (1994); tancerz i choreograf Stefan Wenta (2012); aktorka Stephanie Powers (2012) i aktorka Alicja Bobrowska (2022).
Prezesi Klubu
Dr Maja Trochimczyk (2018-25), Andrew Dowen (2013-18), Elżbieta Kański (2012-13), Maja Trochimczyk (2010-12), Andrzej Maleski (2008-10), Dorota Czajka-Olszewska ( 2006-08), Jolanta Zych (1998-2006), Edward Piłatowicz (1996-98), Zofia Czajkowska (1994-96), Witold Czajkowski (1990-94), Tadeusz Bociański (1983-89), Jerzy Gąssowski (1979- 83), Andrzej Mikulski (1978) oraz aktora-reżyser Leonidas Dudarew-Ossetyński (1971-1978), który w lutym 2024 roku otrzymał tytuł Członka Honorowego, Założyciela i Honorowego Prezesa.
