AMBASADOR ROMUALD SPASOWSKI
(Nota biograficzna z Wikipedii, niestety pelna bledow, jak sie przekonac bedzie mozna podczas spotkania oraz lektury wspomnien Ambasadora Spasowskiego)
F. Romuald Spasowski (20 sierpnia 1921 – 9 sierpnia 1995) był polskim politykiem, ambasadorem i najbardziej znanym dezerterem z PRL w 1981 roku. Rodzina Spasowskich działała w polskim ruchu oporu podczas II wojny światowej. Spasowski i jego ojciec byli kilkakrotnie aresztowani przez gestapo. Jego ojciec popełnił samobójstwo w 1941 roku po torturach nazistów. Spasowski ukrywał się przez pewien czas w domu swojej matki w Milanówku, gdzie było kilka rodzin żydowskich. Po wojnie Spasowski zasiadał w Centralnej Komisji Rewizyjnej, która prowadziła i kontrolowała finanse partii. Później służył jako członek Polskiej Misji Zbrodni Wojennych na procesach norymberskich. Biegły w języku angielskim i hiszpańskim, Spasowski służył w ambasadzie w Londynie od 1951 do 1953, a następnie przez dwa lata jako ambasador w Argentynie.
Pierwsza podróż Spasowskiego jako ambasadora Polski w Stanach Zjednoczonych trwała od 1955 do 1961 roku. W 1964 roku Spasowski reprezentował Polskę jako członek Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie, która została powołana do mediacji w sprawie pokoju między Hanoi a Sajgonem podczas wojny wietnamskiej . Od 1967 do 1971 Spasowski był ambasadorem RP w Indiach. W połowie lat 70. Spasowski został wiceministrem spraw zagranicznych w polskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W połowie lat 70. pełnił również funkcję szefa Polskiej Misji Wojskowej w Berlinie Zachodnim.
Spasowski wrócił do Stanów Zjednoczonych na drugą podróż jako ambasador w 1978 roku. Jego żona była przez wiele lat praktykującą katoliczką. Była Wanda Alina Sikorska była kuzynką byłego premiera Polski, generała Władysława Sikorskiego. Wpływy i poglądy religijne Wandy Spasowskiej pomogły podważyć wiarę jej męża w komunizm. Przez lata wiara Spasowskiego w polski reżim komunistyczny była chwiejna, ale wstąpienie Polaka na papieża w 1978 roku dało impuls do wyraźnego zerwania. W dniu, w którym kardynał Karol Wojtyła został papieżem Janem Pawłem II, Spasowski uczestniczył w specjalnej mszy św. w katedrze św. Mateusza w Waszyngtonie, zajmując honorowe miejsce w pierwszej ławce. To zapoczątkowało coraz bardziej kontrowersyjne stosunki z polskim MSZ.
Powstanie Solidarności we wrześniu 1980 głęboko poruszyło Spasowskiego. Mówi się, że prywatnie wyrażał poparcie dla przywódcy Solidarności Lecha Wałęsy i celów ruchu robotniczego. Córka i zięć Spasowskiego, zwolennicy Solidarności, na początku 1981 r. uciekli do Stanów Zjednoczonych i otrzymali azyl. W październiku 1981 r. polski rząd nakazał Spasowskiemu powrót do domu. Zaprotestował, a nakaz wycofania został uchylony. 13 grudnia 1981 roku szef polskiego rządu generał Wojciech Jaruzelski rozpoczął rozprawę z Solidarnością, ogłaszając stan wojenny. Po południu 19 grudnia 1981 roku Spasowski zadzwonił do Departamentu Stanu USA, aby ogłosić, że ucieka i prosi o azyl. Następnego dnia powiedział słuchaczom radia na całym świecie, że uciekł, by okazać poparcie dla Solidarności i Lecha Wałęsy. „Okrutna noc ciemności i ciszy rozpostarła się nad moim krajem” – powiedział. Polski rząd skonfiskował majątek jego rodziny, okrzyknął go zdrajcą i skazał zaocznie na śmierć.
Spasowski wykladał w Stanach Zjednoczonych w latach 80., potępiając reżim komunistyczny w Polsce i odgrywając główną rolę w antykomunistycznym programie telewizyjnym Agencji Informacyjnej USA „Let Poland Be Poland”. W 1985 roku Spasowski, pochodzący z rodziny kalwińskiej, został ochrzczony jako katolik przez arcybiskupa Filadelfii Jana Króla. W 1986 Spasowski opublikował swoją autobiografię The Liberation of One i ostatecznie przyjął obywatelstwo amerykańskie. Po obaleniu władzy komunistycznej w Polsce w 1989 r. wyrok śmierci na Spasowskiego został uchylony. W 1993 roku prezydent Polski Lech Wałęsa przywrócił Spasowskiemu obywatelstwo polskie. (informacje z Wikipedii).
MARIUSZ M. BRYMORA - z wykształcenia filolog, ukończył filologię angielską na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz studia podyplomowe z zakresu historii i kultury brytyjskiej na Uniwersytecie Warszawskim oraz Ruskin College w Oksfordzie. Zawodowy dyplomata, obecnie w stopniu ministra pełnomocnego (ambasador ad personam).
Przed wstąpieniem do służby zagranicznej pracował jako nauczyciel akademicki oraz tłumacz języka angielskiego. W latach 1994–1998 był radnym Rady Miejskiej Radomia, a przez ostatni rok kadencji wiceprezydentem miasta.
Od 1999 r. pracuje w służbie zagranicznej, gdzie m.in. pełnił funkcje zastępcy konsula generalnego w Chicago (1999–2003), radcy ds. dyplomacji publicznej Ambasady RP w Waszyngtonie (2005–2009) i konsula generalnego w Los Angeles (2013–2017). W centrali MSZ m.in. wicedyrektor Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej, gdzie nadzorował działalność promocyjną polskich placówek.
Przetłumaczył m.in. dwa opowiadania Bernarda Malamuda wydane w tomie zbiorowym pt. Żydoptak przez Wydawnictwo Literackie w 1989 roku. Jest autorem wydanej w 2020 r. Historii polskiej dyplomacji w Stanach Zjednoczonych 1919-2019, jak również jej wersji angielskojęzycznej One Hundred Years of Polish Diplomatic Presence in the United States 1919–2019. Był współautorem i redaktorem albumu 400 Years of Polish Immigrants in America, wydanego w 2008 r. z okazji czterechsetnej rocznicy przybycia pierwszych Polaków do Jamestown w Wirginii. Opracował także historię Ambasady RP w Waszyngtonie (2009). Z ramienia MSZ nadzorował powstanie i realizację filmu Polska? Tak! – dokumentu, w którym swoimi skojarzeniami z Polską dzielą się celebryci i ludzie świata kultury.
W październiku 2022 nakładem krakowskiego wydawnictwa Universitas ukazały się opracowane przez M. Brymorę i poprzedzone jego wstępem pamiętniki ambasadora Spasowskiego zatytułowane Spowiedź ambasadora.
Osoba Romualda Spasowskiego broni się przed prostym zaszufladkowaniem. Nie był on postacią ani jednoznacznie pozytywną, ani negatywną; trudno uznać go za przykładnego bohatera, ale nie można też nazwać czarnym charakterem. Wkrótce po przekroczeniu swojego Rubikonu, które uznane zostało za jedną z najbardziej spektakularnych ucieczek całego okresu zimnej wojny, Spasowski zaczął pisać opowieść o własnym życiu. Stworzył ją na podstawie sporządzanych na bieżąco przez wszystkie lata swojej kariery własnych pamiętników i notatek, a także mnóstwa dokumentów. Jak sam podkreślał, robił to z dużą starannością o szczegóły, sprawdzając fakty historyczne i konsultując z żoną wszystko to, co przywodziła na myśl jego własna pamięć. Po ukazaniu się amerykańskiego wydania książki jej autor deklarował: „Pisząc ją, kierowałem się tylko i wyłącznie prawdą – o mnie i o wydarzeniach”.
Los nie poskąpił Romkowi (tym imieniem zwracali się do niego wszyscy bliscy i znajomi) okazji do przeżyć. Był on prawdziwym świadkiem historii XX wieku, bowiem za jego życia miały miejsce najważniejsze wydarzenia tego stulecia – od Cudu nad Wisłą, poprzez okupację hitlerowską i powstanie warszawskie, zimną wojnę, protesty robotnicze i studenckie lat 50., 60., i 70., aż po narodziny i stłumienie Solidarności. Te i wiele innych wydarzeń relacjonuje w swojej opowieści. Niemniej przez cały czas to on sam pozostaje w centrum uwagi, która skierowana jest na jego pełne niezwykłych sytuacji i okoliczności życie. Opowiada o swoich wojennych przeżyciach, osobistych doświadczeniach uczestnika procesu norymberskiego, agenta wywiadu wojskowego PRL i reprezentującego Polskę Ludową dyplomaty, któremu podczas jego długiej kariery dane było słuchać w brytyjskim parlamencie wystąpień Winstona Churchilla, być obecnym w Westminster Abbey podczas koronacji królowej Elżbiety II, oglądać motocyklowe parady Prezydenta Peróna, gościć na prywatnej kolacji u Indiri Gandhi, a w Gabinecie Owalnym Białego Domu rozmawiać z Eisenhowerem, Kennedym, Carterem i Reaganem.
Spowiedź ambasadora Spasowskiego jest fascynującą opowieścią o historii i polityce, miłości i zdradzie, tragedii narodu i rodziny. Autor nie tylko opisuje historię własnego życia, ale na jej tle obnaża mechanizmy komunistycznej władzy, pokazuje wstydliwe oblicza polskiej służby dyplomatycznej i jej brak profesjonalizmu, ujawnia drobne prywatne interesy, którym polscy „dyplomaci” podporządkowywali swoją aktywność, demaskuje bezkarność bezpieki, a nade wszystko ukazuje przemożny wpływ Moskwy na działania zarówno tych, którzy rządzili w kraju, jak i tych, którzy reprezentowali go zagranicą. Opowiadając o sobie, Spasowski maluje słowami mocno patriotyczny i sentymentalny obraz polskiego Wołynia, opisuje codzienne życie w międzywojennej Warszawie i koszmar czasu hitlerowskiej okupacji, przedstawia geopolityczną sytuację w świecie lat zimnej wojny, widzianą oczami polskiego dyplomaty. Jego wspomnienia są tak niesamowite, że czytając je, czasami odnosi się wrażenie, że przedstawiane historie nie mogą być prawdziwe. Musimy jednak przyjąć je za dobrą monetę, bo nie mamy żadnych podstaw ani powodów, aby podważać ich prawdziwość.
[...] Spowiedź ambasadora, którą z ogromną radością oddaję w ręce Czytelników, powstała na podstawie blisko trzech tysięcy stron maszynopisu napisanego przez Romualda Spasowskiego w latach 1982–1985. Ze względu na wymogi podyktowane obecnymi standardami wydawniczymi, tekst został znacznie skrócony, a także dostosowany do dzisiejszych reguł poprawności językowej. W moim najgłębszym przekonaniu zostało w nim wszystko, co najważniejsze, a dokonane zmiany nie wpłynęły w żadnym stopniu na jego zubożenie. Edycja tekstu, choć siłą rzeczy dość daleko idąca, dokonana została bez uszczerbku dla warstwy faktograficznej pamiętników oraz istoty przekazu, jaki został zamierzony przez autora.
Mariusz M. Brymora, Redaktor
FOTOGRAFIE ZE SPOTKANIA
Zarzad Klubu nadal Mariuszowi Brymora tytul Honorowego Czlonka.
No comments:
Post a Comment